God, iets of niets?

God, iets of niets?

Het Dominicaans Studiecentrum voor Theologie en Samenleving heeft de goede gewoonte om naast een vaste staf ook tijdelijke onderzoekers in dienst te nemen. Godsdienstfilosoof en theoloog Taede Smedes mocht zich vorig jaar als tijdelijk onderzoeker in het kader van het onderzoeksproject ‘Meervoudige religieuze binding als toekomstperspectief voor religie in Nederland’ bezig houden met religieuze atheïsten en religieuze naturalisten, met vormen van belonging without believing. Op 12 september verscheen zijn boek God, iets of niets? De postseculiere maatschappij tussen ‘geloof’ en ‘ongeloof’ naar aanleiding van zijn onderzoek.

Het religieuze landschap in Nederland is de afgelopen vijftig jaar in hoog tempo veranderd. Mensen geloven niet minder, maar wel anders. Er is al enkele jaren een trend zichtbaar waarbij mensen religieus ‘winkelen’ en ‘bricoleren’, dus elementen uit verschillende religieuze tradities combineren. Dit is typisch voor onze hedendaagse ‘vloeibare samenleving’ waarin grenzen vervagen en categorieën versmelten.

Er zijn mensen die een houding hebben van believing without belonging, zij geloven in iets hogers zonder zich te willen committeren aan een specifieke religieuze traditie. Zij nemen uit verschillende religieuze tradities wat ze aantrekkelijk vinden en waar ze zich goed bij voelen, en voegen dit samen tot een persoonlijk gekleurde en tamelijk veranderlijke levensbeschouwing.

Er zijn ook atheïstische ‘zinzoekers’ die zich religieus noemen, maar die ieder idee van een bovennatuurlijke God verwerpen. Bijvoorbeeld de groep van ‘religieuze naturalisten’, vaak natuurwetenschappers die een spiritualiteit aan de natuur of aan hun wetenschappelijke activiteiten ontlenen, maar gebruikmaken van taal uit de christelijke traditie. Ze spreken bijvoorbeeld over de wereld als ‘heilig’. Smedes laat aan de hand van voorbeelden in dit boek zien dat door deze dynamiek traditionele categorieën van ‘gelovig’ en ‘ongelovig’ veelal niet langer adequaat blijken.

God, iets of niets? is uitgegeven bij Amsterdam University Press.

Bron: Amsterdam University Press